Mag ik u, lezer, lastig vallen met wat filosofie?

Friedrich Nietzsche heeft zijn hele werk en leven gericht op het onthullen van negatieve, reactieve krachten, en hij stelt daarvoor in de plaats het gebod om je leven in dienst te stellen van bevestigende krachten. Daarin, in de wil (tot macht) schuilt de werkelijke creatieve kracht, wat de enige kracht is die het voortbestaan van de wereld mogelijk maakt. In zijn krachtige taal sleept Nietzsche terloops de hele wetenschap mee in zijn vernietigende oordeel. Alle wetenschap is reactief: het meet alles af aan van tevoren opgestelde maten (waarden).
Kan je nu iets beginnen met deze filosofie? Wat doet het met mij? Die vraag  drong zich op na het bezoek aan de architect Reitsema afgelopen week. Die presenteerde aan ons een nieuw ontwerp voor de kleine woning die we willen realiseren op onze kavel in Oosterwold. Daarin herkenden we direct een sterk beeld, een statement. Een strak uiterlijk, en contrast tussen open en geslotenheid, en een kruisen van lijnen van het huis en verhoogde loopvlakken (flonders) naar de toegang tot de woning.
Omdat wij ons al zo lang voorbereiden op het leven in deze woning, komen er bij het zien van dit ontwerp ook allerlei emoties en gevoelens op. Hoe ziet de woning eruit als die echt in het landschap staat? En hoe zou de ruimte voelen als je in de woning staat? Als je niet oplet, kunnen die emoties snel omslaan in .... Maar... Maar de woning voelt te smal. Maar de glazen façade voelt te donker. Maar er zitten teveel onbruikbare loopvlakken in de woning. Maar je kunt niet naar het westen kijken. Maar de zonnepanelen passen niet. Maar.... Reactieve argumenten, duiden op reactieve krachten, is het niet, Friedrich Nietzsche?
Thuisgekomen na ons architectenbezoek gingen we eerst de plattegrond opnieuw tekenen, om het gevoel voor verhoudingen in de binnenruimte te zoeken. Iets breder en minder lang. Huis verdelen in drie gelijke secties. Om de zonnepanelen opnieuw in te passen, kwam het idee op om het dak (opnieuw) te draaien. Gaat dan het hele ontwerp weer op de schop? Toch maar even tekenen. En zo komen we op een huis dat er van buiten uitziet als een geheel nieuw ontwerp. En toch, als je naar ons eerste ontwerp (simpel Landal-huisje) kijkt en naar het ontwerp van de architect, dan zou je kunnen stellen dat dit nieuwe ontwerp het beste van de twee werelden combineert. En de contour van de woning heeft karakter, een smoel!  Dat is een grote en welkome inbreng van de architect.
Een veelbetekenende toets is dat onze dochter Irene ineens heel positief is over het wonen in deze woning. Het raakt zeker een snaar. Tsja, dat was ons zonder architect nog niet gelukt. En de contour van de woning heeft karakter, een smoel!
Als we onze ontwerpschetsen naar de architect sturen, is het heel spannend hoe hij het zal ontvangen. Ik bellen: misschien Misschien maar goed dat de architect meteen met de deur in huis valt: dit hadden ze niet verwacht. Nu gaan wij weer op de ontwerpstoel zitten. Tsja, wie zit er eigenlijk op de ontwerpstoel bij zoiets als een huis bouwen?
Misschien zou Nietzsche vanuit de Dionysische hemel toekijken en met goedkeuring deze vraag aanhoren. Want voor Nietzsche moet je nooit vragen ‘Wat is?’ maar altijd ‘Wie is het die wil?’. Maar als dat zou blijven steken in een touwtrekken tussen de architect en ons, dan zou het slechts reactieve krachten losmaken en tot stilstand leiden. Waar we overheen moesten en moeten stappen is het idee, dat de ene alleen kan willen waar de andere niet wil; of iets anders wil. Want als ontwerpen een creatief proces is waarin telkens iets nieuws wordt gemaakt, ontstaat telkens nieuwe waarde. En Nietzsche is in tegenstelling tot zijn voorganger Schopenhauer geen pessimist. En dat optimisme blijkt niet alleen uit het bevestigen van je ‘eigen’ wil, maar ook uit de gedachte dat je elkaars creatieve inbreng kunt aanvoelen en begrijpen. Je kunt niet iets nieuws willen onder voorwaarde dat het voor een ander niet nieuw mag zijn. Anders gezegd: iets nieuws is nooit iemands eigendom. Anders wordt het stante pede oud en reactief. Maar iets nieuws betekent ook dat je voortbouwt op het voorgaande. Igor Stravinsky zei: "een slechte componist citeert; een goede componist steelt." Maar die uitspraak gaat er vanuit dat je het idee jezelf toe-eigent. Zo gaat het niet bij het bouwen van je eigen huis. Het gaat niet om het toe-eigenen van het ontwerp. Het gaat om het bewonen van het huis. Het leven in je droomhuis. Met het nieuwe ontwerp komen we daar vast een stap dichterbij. Het gaat leven. Het is alleen al spannend en opbouwend dat het ontwerpen van een huis met een architect tot een uitwisseling van ideeën en een dialoog wordt. Ik ben benieuwd waar we uitkomen. Het gaat er niet om WAT je bevestigt, maar DAT je bevestigt. Ja-zeggen tegen iets nieuws. Daarom zal een huis in het bouwproces ook altijd blijven veranderen.

Een bevestiging is met een keuze aan de slag gaan. Laten we dat (blijven) doen.