Afgelopen donderdag werd ik 's ochtends opgeschrikt door het geluid van kettingzagen. Ik dacht eerst dat ze vanuit Staatsbosbeheer begonnen waren met het beheer van de bosstrook. Maar bij nader inzien blijkt dat een aantal mensen in opdracht van de gemeente bezig zijn om de grote iepen langs de Paradijsvogelweg om te zagen.

We hebben hierover wel een bericht gelezen in de nieuwsbrief en op de website MaakOosterwold . Daar lezen we:

"De gemeente Almere heeft de iepen van de Goudplevierweg en de Paradijsvogelweg laten onderzoeken. De conclusie van dit onderzoek is dat de iepen last hebben van ‘uitgestelde onverenigbaarheid’. Uitgestelde onverenigbaarheid is het op latere leeftijd ‘afstoten’ van de ent (het bovengrondse deel) van de onderstam waardoor ze kunnen omvallen.

Een vervolgonderzoek is nodig om mogelijke schade te voorkomen en deze risico’s nader in kaart te brengen. Het advies- en ingenieursbureau Groenadvies Amsterdam start in week 46 (vanaf 14 november 2022) met het onderzoek. Dit vervolgonderzoek bestaat uit een aantal trekproeven. Hierbij wordt gekeken hoe de bomen reageren als er aan getrokken wordt. In principe blijven deze bomen gewoon staan.

Daarnaast graaft het adviseursbureau een aantal bomen vrij om te kijken hoe de ent-onderstam zich heeft ontwikkeld. Voor deze bomen geldt dat ze na het onderzoek niet meer levensvatbaar zijn. Dit onderzoek is nodig om een goed beeld te krijgen van het probleem."

Maar wat is 'een aantal bomen'? Wat ik direct zag, was meer dan een aantal. Ik ben naar de uitvoerders toegelopen en gevraagd wat ze aan het doen waren. Daarbij werd toegelicht dat zij de opdracht hadden om veertien iepen om te zagen. Veertien! Dat is geen onderzoek. Dat is preventief ruimen! Op één boom na, die al dood was, zien alle omgezaagde iepen er gezond uit. Vol in het blad. Geen rot in de omgezaagde stammen.

Er is al jaren gedoe over deze Iepen. Ambtenaren hebben zich al eerder uitgesproken dat ze het liefst een rij of zelfs alle Iepen zouden willen omzagen.

Van onderzoek onder het maaiveld, is tot op heden geen enkel spoor.

Bewoners waaronder wijzelf hebben hun plek in Oosterwold vaak juist uitgekozen omdat ze in de nabijheid van deze fantastische volwassen Iepen wilden wonen.

Er is veel te doen over Stikstof en CO2. Het spreekt voor zichzelf dat iedere Iep langs de Paradijsvogelweg of Goudplevierweg voor tonnen aan Stikstof en CO2 bindt. 't Zijn immers mooie volwassenbomen. Als je zo'n boom omzaagt, duurt het wel twintig jaar voordat een nieuw geplante boom evenveel CO2 en Stikstof bindt per jaar. In het Bomenkader laat de gemeente dit zelf in een mooi figuur zien.

Wij hebben net als iedere andere Oosterwolder bij de start van ons project ecologisch onderzoek moeten doen. Daarbij is er vanuit gegaan dat de dubbele bomenrij langs de Paradijsvogelweg onderdeel uitmaakt van de ecologische hoofdstructuur. Zo staat het ook in het Bomenkader, opgesteld door de gemeente Almere. Ze behoren tot de meest volwassen bomen in heel Zuidelijk Flevoland en Almere. Ze zijn ook belangrijk als orientatieroute voor vleermuizen in de regio.

Onze ecoloog Ben Kruijsen ontdekte op de stammen van de Iepen zeldzame mossoorten die hij nergens anders in Nederland heeft aangetroffen.

Door veertien bomen uit de rij weg te zagen wordt ook de continuïteit van de bomenrij doorbroken. Alleen al dat doorbreken maakt, dat de overgebleven bomen kwetsbaarder worden voor storm. Hun goede buur is immers verdwenen en die eerste boom na het gat in de rij, moet de volle laag in z'n eentje opvangen. En dan kan de gemeente zeggen: zie je wel!

Het argument waarmee de gemeente telkens schermt, is dat de bomen zouden kunnen omvallen en dat ze ziek zijn. Ja, als het stormt valt er wel eens een boom om. Maar als je het nieuws volgt, vallen er heel vaak ook gezonde bomen om. Dat is grotendeels toeval. En als het windkracht 12 waait, dan stuurt niemand z'n kinderen op de fiets alleen over de Paradijsvogelweg. Het probleem is dat je onder het mom van veiligheid alles kapot kunt maken, zolang je dat niet afweegt tegen de waarde die die bomen vertegenwoordigen: cultureel, milieutechnisch, ecologisch, stikstofproblemen enz. En die afweging wordt niet gemaakt. Als je alle bomen die misschien niet voor honderd procent betrouwbaar zijn, preventief gaat ruimen, dan pleeg je kaalslag, en draag je bij aan klimaatschade, nog afgezien van de culturele schade die voor tientallen jaren onherstelbaar zal blijven.

De hamvraag, naar aanleiding van de aankondiging van de gemeente is natuurlijk: als je onderzoek doet, om de bomen te sparen, dan ga je toch eerst één boom onderzoeken en uitgraven? En als je dan nog twijfelt, misschien nog één boom. Maar bij voorbaat 14 bomen omzagen is geen onderzoek. Dat is vernietiging.

Wat gebeurt er nu verder? Uiteraard wordt er een soort onderzoek gedaan. Maar omdat de aangerichte schade al zo groot is, is er de gemeente veel aan gelegen dat de uitkomst van dat onderzoek wordt, dat de bomen te ziek zijn en dat ze gerooid moeten worden. Anders zouden ze aangesproken kunnen worden, dat ze disproportionele schade hebben toegebracht.

Het kan er bij mij, ook als onderzoeker en methodoloog niet in dat de gemeente zo grof te werk gaat. Ik kan het ook niet anders uitleggen, als dat de gemeente voorsorteert op het ruimen van al deze waardevolle bomen.

Wat het met mij doet? Ik word er vooral heel verdrietig en moedeloos van. Die bomen zijn na jaren een stuk van mijn ziel geworden, en iedere omgezaagde boom is een kras op mijn ziel. Vooral vanwege de harteloosheid die uit deze actie spreekt. Dat wordt nog versterkt door de misleidende toelichting: 'een aantal', je verwacht dat alles wordt gedaan om levens van bomen te sparen. Veertien bomen preventief ruimen, die wellicht ook kerngezond kunnen zijn. Dat is destructief, misleidend, respectloos en nu al onherstelbaar.

In Oosterwold moeten wij als bewoners een duurzame wijk inrichten. Maar als de gemeente de meest waardevolle bomen omhakt, gaat het niet lukken met die duurzame, organische ontwikkeling.

Dat respect lees ik nog wel in een citaat van één van de peetvaders van Almere, die in 2008, twee weken voor zijn dood het voor zich sprekende citaat liet optekenen.

(PS: Op de foto met uitvoerders zijn de gezichten geblurd)